Onze Vrouwe van Smarten, ook bekend als Mater Dolorosa, is een mariale devotie die de Maagd Maria eert in haar rol als bedroefde moeder, die deelde in het lijden van haar zoon, Jezus Christus, tijdens zijn passie en kruisiging. Deze devotie dateert uit de eerste eeuwen van het christendom, maar heeft door de geschiedenis heen een speciale betekenis gekregen en inspireert kunst, spiritualiteit en gebed.
De verwijzing naar Onze Lieve Vrouw van Smarten is te vinden in de evangeliën, met name in het evangelie volgens Lucas, waar de profeet Simeon aan Maria aankondigt dat een zwaard haar ziel zal doorboren.
De iconografie van Onze Lieve Vrouw van Smarten benadrukt de afbeelding van de Maagd Maria met zeven zwaarden die haar hart doorboren, als symbool van de zeven smarten die haar leven hebben getekend. Deze smarten omvatten de profetie van Simeon, de vlucht naar Egypte, het verlies van het Kind Jezus in de Tempel, de ontmoeting met Jezus op weg naar het kruis, de kruisiging, de afdaling van het kruis en tot slot de begrafenis.
Deze devotie won aan populariteit in de Middeleeuwen en werd een veelvoorkomend onderwerp in de religieuze kunst. Kunstenaars beeldden de Mater Dolorosa uit in schilderijen, beeldhouwwerken en glas-in-loodramen, op zoek naar de aangrijpende uitdrukking van Maria's moederlijke pijn. Deze kunstwerken dienden om het medeleven van de gelovigen op te wekken en nodigden hen uit om te mediteren over het lijden van Maria en, in het verlengde daarvan, het lijden van Christus.
De devotie tot Onze Lieve Vrouw van Smarten vond ook haar weg naar de liturgie en spiritualiteit. Specifieke gebeden, zoals het Stabat Mater, werden gecomponeerd om Maria's pijn voor het kruis uit te drukken. De gelovigen wenden zich tot Onze Lieve Vrouw van Smarten in hun eigen momenten van lijden, op zoek naar haar voorspraak en medelevend begrip.
Door de eeuwen heen is de devotie tot Onze Lieve Vrouw van Smarten zich blijven ontwikkelen en verrijkt door nieuwe geloofsuitingen. Mariaverschijningen, met name in Lourdes en Fatima, bevatten vaak elementen van gedeelde pijn tussen de Maagd Maria en de mensheid. Opeenvolgende pausen hebben ook het belang van deze devotie benadrukt en gelovigen uitgenodigd om zich tot Maria te wenden op momenten van pijn en moeilijkheden.
Door Onze Lieve Vrouw van Smarten te vieren, erkennen christenen de diepte van Maria's moederliefde en haar intieme deelname aan het mysterie van verlossing. Door deze devotie worden gelovigen uitgenodigd om het kruis te overwegen met het hart van Maria, om troost en hoop te vinden in het gedeelde medeleven van de Moeder van Smarten.
