De gelijkenis van de Farizeeër en de Publieke man, afkomstig uit het onderwijs van Jezus en te vinden in het Evangelie volgens Lucas (Lucas 18:9-14), is een aangrijpend verhaal dat de aard van gebed, berouw en de houding van het hart tegenover God benadrukt.

Het verhaal begint met Jezus die een groep toespreekt en een gelijkenis vertelt over twee mannen die naar de tempel gaan om te bidden. De eerste is een Farizeeër, een gerespecteerd lid van de religieuze gemeenschap van die tijd, bekend om zijn ijver voor de Wet van Mozes.

De Farizeeër, vol vertrouwen in zijn eigen gerechtigheid, staat op en bidt als volgt: "O God, ik dank U dat ik niet ben zoals de rest van de mensen, die roofzuchtig, onrechtvaardig en overspelig zijn, of zelfs zoals deze tollenaar. Ik vast twee keer per week, ik geef tienden van al mijn inkomsten."

De tollenaar daarentegen, die op een afstand staat, durft zijn ogen niet eens ten hemel te slaan, maar slaat op zijn borst en zegt: "O God, wees mij, een zondaar, gunstig gezind!"

Jezus besluit de gelijkenis door te benadrukken dat het de tollenaar is, en niet de farizeeër, die voor God gerechtvaardigd wordt. Hij legt uit dat wie zichzelf verheft, vernederd zal worden, en wie zichzelf vernedert, verheven zal worden.

Deze gelijkenis onthult diepgaande geestelijke waarheden. De Farizeeër vertegenwoordigt diegenen die zichzelf, vol vertrouwen in hun eigen werken en verdiensten, rechtvaardig achten voor God. Zijn arrogantie komt naar voren in zijn gebed, waarin hij zichzelf gunstig vergelijkt met anderen en zijn goede daden benadrukt. Deze zelfrechtvaardigende houding wordt echter door Jezus afgewezen.

De tollenaar daarentegen belichaamt nederigheid en erkenning van zijn eigen zondige toestand. Hij durft zijn ogen niet eens ten hemel te richten, maar uit zijn oprechte gebed spreekt diepe berouw en afhankelijkheid van goddelijke genade. Het is deze nederige houding die in Gods ogen in de gunst komt.

De gelijkenis van de Farizeeër en de Publieke Man benadrukt de aard van rechtvaardiging voor God. Deze is niet gebaseerd op onze eigen verdiensten, maar op de genade van God die we ontvangen door geloof. De gelijkenis waarschuwt tegen geestelijke hoogmoed en benadrukt het belang van nederigheid en berouw in onze relatie met God.

Door de eeuwen heen is deze gelijkenis in christelijke gemeenschappen over de hele wereld overpeinsd en onderwezen. Het blijft gelovigen inspireren om God met nederigheid te benaderen, hun afhankelijkheid van Zijn genade te erkennen en elk gevoel van morele superioriteit te vermijden. Het blijft een tijdloze herinnering aan het transformerende karakter van menselijk gebed, dat zijn basis vindt in nederigheid, berouw en vertrouwen in goddelijke barmhartigheid.